Elk jaar doen tienduizenden Nederlanders praktijkexamen voor hun autorijbewijs. Officieel gelden overal dezelfde eisen, maar in de praktijk blijkt dat lang niet iedereen onder gelijke omstandigheden opgaat voor het examen. Uit recent onderzoek, uitgevoerd door Rijschool TIlburg Souldrive, blijkt dat de slagingskans sterk verschilt per stad. Deze bevindingen werpen een nieuw licht op de vraag: hoe eerlijk is het Nederlandse rijexamenstelsel eigenlijk?
Onderzoek naar regionale verschillen
Voor dit onderzoek is gebruikgemaakt van openbare data van het CBR over de periode april 2024 tot en met maart 2025. De resultaten zijn gefilterd op autorijexamens (categorie B) en vervolgens geanalyseerd op stedelijk niveau, met de focus op de 20 grootste steden van Nederland.
Door verschillende schrijfwijzen van examencentra samen te voegen, konden eerlijke vergelijkingen gemaakt worden. Het resultaat: duidelijke, structurele verschillen tussen steden.
De cijfers liegen niet
In steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag ligt het gemiddelde slagingspercentage aanzienlijk lager dan in steden als Zwolle, Breda en Den Bosch. In Amsterdam slaagt slechts zo’n 41%, terwijl dat in Zwolle oploopt tot meer dan 59%. Het landelijke gemiddelde ligt rond de 52,5%.
Deze verschillen zijn niet marginaal en niet nieuw. Ze komen terug in eerdere onderzoeken en roepen serieuze vragen op over gelijke kansen.
Wat ligt hieraan ten grondslag?
Hoewel de exameneisen landelijk uniform zijn, spelen verschillende omgevingsfactoren een grote rol in het eindresultaat:
Verkeersdrukte en routecomplexiteit: In grote steden is het verkeer drukker, chaotischer en mentaal belastender. Dit verhoogt de kans op fouten tijdens het examen.
Invloed van examinatoren: De beoordelingsstijl van examinatoren verschilt per centrum. RTL Nieuws (2022) toonde aan dat de beoordelingsverschillen tussen examinatoren structureel kunnen zijn.
Kwaliteit van rijscholen: In regio’s met veel concurrentie worden tarieven soms zo laag gehouden dat de leskwaliteit daalt. Uit analyse van AutoTrack (2023) blijkt dat duurdere rijscholen gemiddeld een hoger slagingspercentage behalen.
Mentale druk en faalangst: Kandidaat-bestuurders ervaren in onbekende, stedelijke omgevingen vaker stress. Deze stress heeft aantoonbaar invloed op de prestatie tijdens het examen.
In regio’s als Limburg ligt het slagingspercentage op ruim 61%, terwijl Zuid-Holland blijft steken rond de 45% (bron: Autotheorie.nl). Deze structurele verschillen verdienen meer aandacht van beleidsmakers.
Waarom dit ertoe doet – voor leerlingen, ouders en rijscholen
De bevindingen zijn niet alleen interessant, maar ook praktisch relevant:
- Leerlingen kunnen zich met deze kennis beter voorbereiden of zelfs bewust kiezen voor een examencentrum met hogere slaagkansen.
- Rijscholen krijgen inzicht in hun eigen positie ten opzichte van de landelijke cijfers en kunnen hun aanpak verbeteren, bijvoorbeeld door meer aandacht te besteden aan faalangstreductie.
- Beleidsmakers kunnen nadenken over eerlijkere routes, standaardisering van examens en training van examinatoren om beoordelingsverschillen te verkleinen.
Een eerlijk examen begint bij gelijke omstandigheden
De uitkomsten van dit onderzoek tonen aan dat niet iedere kandidaat begint met gelijke kansen. Terwijl de voorbereiding en inzet van leerlingen vergelijkbaar kunnen zijn, blijkt de examenlocatie een significante rol te spelen in de uitkomst.
De vraag is dus niet alleen hoe goed iemand rijdt, maar ook waar iemand rijdt.
Meer onderzoek, bewustwording en aanpassingen binnen het rijexamenstelsel zijn nodig om tot een écht eerlijk systeem te komen – waarin iedereen gelijke kansen heeft om te slagen.
📊 Bekijk het volledige onderzoek naar slagingspercentages per stad en ontdek hoe jouw stad scoort.
ℹ️ Meer informatie over dit initiatief vind je op Souldrive.nl, hét platform voor transparantie in rijopleiding en exameninzichten.
Bronnen: CBR Open Data, RTL Nieuws (2022), RijschoolPro (2018), AutoTrack (2023), Autotheorie.nl